فعالان صنعت پرداخت یاری عنوان کردند
رقابت منفی PSPها با شرکت‌های پرداخت یاری
به گزارش از ماهنامه تحلیلی دنیای سرمایه گذاری جمعی از فعالان صنعت پرداخت یاری از جمله علیرضا بزرگمهري، رئيس انجمن پرداخت الکترونيک، سید ميثم ميرنظامي، دبير انجمن پرداخت الکترونیک و رئیس هیات مدیره شرکت ستاره پیشگام نوران (پی استار)، علی مالک‌زاده، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت معماران فناوری هوشمند با برند (ست پی) و راميار قنبري، مديرعامل و عضو هیات مدیره شرکت فناوری اطلاعات گرین پی، با حضور در دفتر ماهنامه “دنیای سرمایه‌گذاری” در خصوص مشکلات و چالش‌های اصلی صنعت پرداخت یاری به بحث و گفت‌وگو پرداختند. با توجه به نوپا بودن شرکت‌های پرداخت یاری و نقش آن‌ها در ارائه خدمات پرداخت به کسب‌وکارهای آنلاین مانند پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای مبتنی بر زیرساخت‌های همراه، افراد حاضر در این جلسه مهمترین مطالبات خود از بانک مرکزی و نهادهای دولتی را به منظور ارتقای سطح این خدمات مطرح کردند.
وظیفه اصلی رگولاتور، ایجاد رقابت سالم در بازار است
علیرضا بزرگمهری، رئیس هیئت مدیره انجمن پرداخت الکترونیک با بیان اینکه برای بررسی مدل کسب‌وکار، چالش‌های شرکت‌هاي پرداخت يار و عملکرد بانک مرکزی و شاپرک، روش‌های حرفه‌ای وجود دارد که باید به بررسی آن پرداخت، افزود: در برخی از مواقع برگزاری گردهمایی‌ها، برای طرح نظر، مبانی فکری افراد و همچنین دسترسی به راهکارها ضروری است و می‌توان این مسائل را از طریق رسانه‌ها، انجمن‌ها و سندیکاها پیگیری کرد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ارزش چاپ یک تراول 50 هزار تومانی، حدود 15 تومان و هزينه تراکنش حدود 225 تومان است، گفت: در واقع، در ازای متوسط تراکنش و گردش پول به‌طور سالانه 25 درصد تورم با نظام حاضر پرداخت، ایجاد می‌شود، در حالی که نظام پرداخت یاری به منظور کاهش نرخ تورم و هزینه‌های گردش پول ایجاد شده است.
رئیس انجمن پرداخت الکترونیک با بیان اینکه بسیاری از افراد فعال در این صنعت به مشکلات اصلي کمتر می‌پردازند، افزود: در خصوص مشکلات مربوط با ای نماد صحبت می‌کنیم، اما از مهمترین مساله که انحصار PSP است، غافل مانده‌ایم. هم‌اکنون تنها درصد اندکی از افراد این حوزه مشکلات واقعی آن را درک کرده‌اند، به همین دلیل از بین معضلات فراوان موجود در صنعت پرداخت یاری، فقط چند مورد آن بررسی می‌شود.
بزرگمهری با اشاره به اینکه سالانه یک‌میلیون و 300 هزار دستگاه POS در کشور ایجاد می‌شود، گفت: طی سه سال اخیر که نظام پرداخت یاری شکل گرفته، تعداد این دستگاه‌ها در کشور کاهش نیافته و به‌رغم انتظار صنعت پرداخت یاری برای درآمدزایی در بلندمدت، اقداماتی صورت می‌گیرد که حتی تا 5 سال آینده نیز به اهداف خود نخواهیم رسید.
به گفته رئیس انجمن پرداخت الکترونیک، وظیفه اصلی رگولاتور، رعایت قانونی به صورت منصفانه، ایجاد رقابت سالم در بازار و جلوگیری از رانت و انحصار است، اما هم‌اکنون 92 درصد نظام پرداخت در اختیار 12 شرکت است که مزیت‌های بی‌پایان دارند، در حالی که 120 شرکت صنعت پرداخت با دردسرهای فراوان مواجه هستند.
وی در ادامه با طرح این سوال که “فرض کنید، شاپرک پول شرکت‌های پرداخت یار را تسویه نکند، آیا مشتری می‌فهمد و چه کسی مقصر اصلی است؟” گفت: معمولا پذیرنده‌ها تصور می‌کنند که PSP ها امن هستند. در موضوع کارمزد و ری فایند نیز مغایرت‌هایی بین PSPها و شرکت‌های پرداخت یار وجود دارد. هر کسب‌وکار باید از سوی قوانین، مزایایی دریافت کند تا صرفه اقتصادی داشته باشد، در حالی که این مزیت برای شرکت‌های پرداخت یار تعریف نشده است.
بزرگمهری با تاکید بر اینکه رگولاتور باید در تعامل با فعالیت صنعت پرداخت، یک کسب‌وکار معتدل و منطقی را بر اساس پیشرفت فناوری اطلاعات به سرعت برنامه‌ریزی کند، افزود: نکته کلیدی این بحث، زیاده‌خواه نبودن شرکت‌های پرداخت یار است، به همین دلیل رگولاتور باید از رانت جلوگیری کند.
تسهیل شرایط موجود با حل مشکلات حقوقی و مالیاتی
سید میثم میرنظامی، دبير انجمن پرداخت الکترونیک و رئیس هیات مدیره شرکت ستاره پیشگام نوران (پی استار) با بیان اینکه در هنگام شروع فعالیت، مسائل زیادی از سوی درگاه واسط ایجاد شد که از مهمترین آن می‌توان به مسائل حقوقی و فنی اشاره کرد. گفت: برای مثال، جایگاه مشخصی برای انعقاد قرارداد با بانک یا PSP وجود نداشت و در حالی بحث احراز هویت از طریق وب‌سرویس‌ها مطرح بود که به فین‌تک‌ها بابت احراز هویت، سرویسی ارائه نمی‌دادند.
وی با اشاره به اینکه فعالیت‌های ما در کشور کاملا به صورت قانونی است، اما با مشکلاتی از سوی نهادهای ناظر و بالادستی روبه‌رو هستیم که ادامه کار را برای ما دشوار می‌کند، افزود: به اعتقاد بنده، نهادهای دولتی باید با حل مشکلات حقوقی و مالیاتی، این اعتماد را در بین تمام پذیرنده‌ها ایجاد کنند تا شرکت شاپرک و رگولاتور نظام پرداخت، شرایط موجود را تسهیل کند.
رییس هیات مدیره شرکت ستاره پیشگام نوران (پی استار) چالش اصلی فعالان این صنعت را مدل کسب‌وکاری نظام پرداخت یاری دانست و گفت: هرچند با این مدل یک‌سری چالش‌های حقوقی و مالیاتی را حل کرده و در بین پذیرنده‌ها اعتمادسازی کردند، اما این مدل مشکلات زیادی داشت.
میرنظامی تصریح کرد: حدود 8 درصد تراکنش‌های شاپرک به صورت IPG است و بر اساس بررسی‌های ما از این 8 درصد 5/2 الی 3 درصد را پرداخت یارها تشکیل می‌دهند که گاها بازارهای رسمی و قانون‌گذاری شده‌ای هم نیست و این کوچکی بازار منجر به در حاشیه ماندن سرویس‌های پرداخت‌یارها می‌شود، در صورتی که بهتر بود تا بازوی اجرایی سرویس‌های پرداخت اینترنتی کاملا به پرداخت یارها واگذار شود.
دبير انجمن پرداخت الکترونیک با بیان اینکه در گذشته برای راه‌اندازی هر شرکت، تنها دریافت مجوز لازم بود، اما حالا تراکنش و ایجاد یک پنل یا سوئیچ و افزایش سرمایه به آن اضافه شده که هزینه‌های میلیاردی هم دارد، افزود: متاسفانه قوانین مطمئنی برای شرکت‌های پرداخت یار در تامین خواسته‌های مشتریان وجود ندارد و با افزایش هزینه‌ها و سخت شدن ورود به مارکت، حمایت‌های حقوقی و زیرساختی تغییری نکرده‌اند.
میرنظامی در پاسخ به این سوال که “چه پیشنهادی برای ایجاد یک مدل منطقی برای کسب‌وکارهای حوزه پرداخت دارید؟” گفت: همان‌طور که چالش‌ها را برای مدل پرداخت یاری (مدلی که می‌توانست به صورت تجمیعی همه‌چیز را در خود داشته باشد)، در نظر گرفته‌ایم، باید کمک به اصلاح مدل پرداخت یاری و استفاده از این تجربه در مدل‌های دیگر کسب‌وکاری مانند پرداخت بانی و… را هم در نظر داشته باشیم تا تجربه‌های بد این مدل تکرار نشود.
وی تصریح کرد: باید مدل جامعی برای پرداخت یارها و فین‌تک‌ها ایجاد شود تا تعدد مجوزها و هزینه‌ها را کم کند. هرچند که ما به رگولاتور نیاز داریم، اما رگولاتور باید در رفع این مشکلات با تشکل‌ها، انجمن‌ها و… صحبت کند. ما در چارچوب نظام پرداخت یاری فعالیت خواهیم کرد، به همین دلیل لازم است که چالش‌ها را اصلاح کنیم، به‌طوری که شرکت‌ها و کسب‌وکارها تعطیل نشوند.
رییس هیات مدیره شرکت ستاره پیشگام نوران (پی استار) اظهار کرد: متاسفانه پذیرنده با دیدن هرگونه چالش یا مشکل در پرداخت، به سراغ PSPها می‌رود و شرکت‌های پرداخت یار را دور می‌زند و این موضوع باعث فرسایش فعالیت در این حوزه می‌شود.
نظام پرداخت یاری، چابک‌تر از سیستم بانکی
علی مالک‌زاده، مدیرعامل و رئیس هیات‌مدیره شرکت معماران فناوری هوشمند با برند (ست پی) با تاکید بر اینکه در حال حاضر با مسائلی مانند عدم شفافیت موضوع مالیات این حوزه نظام صنفی و قوانین بالادستی روبه‌رو هستیم، افزود: در این میان، باید با مهیا کردن بستر قوانین و مقررات مناسب به سمتی حرکت کنیم که نظام پرداخت فعال‌تر شده و مسیر درست آتی آن نیز تعریف گردد.
وی با اشاره به اینکه در کشورمان درگیر بازی نامناسب رگولاتور (نظارت) هستیم، گفت: اگرچه سیستم رگولاتوری باید در کنار کسب‌وکارهای الکترونیک باشد تا به پیشرفت دست پیدا کنند، اما این امر به دلیل تعامل غیر موثر نهاد ناظر، در عمل به صورت مطلوب اتفاق نمی‌افتد. امروزه پارادایم‌های کسب‌وکار جهانی از نظر محتوی و شکل تغییر یافته، به‌گونه‌ای که تغییر نظام پولی دنیا و به دنبال آن، ایجاد صنعت پرداخت یاری و استفاده آن از کیف پول برای دیجیتالی کردن پرداخت‌ها را باید به عنوان بخشی از پاسخ به این تغییر پارادایم قلمداد کرد.
مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت معماران فناوری هوشمند در ادامه افزود: کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید متناسب با تغییر فضای کسب‌وکارها، زیرساخت‌های مالی و پولی نیز به نحوه مطلوبی تغییر یابند. نظام پرداخت یاری کشور با سیستم موجود کارمزد، اجازه ایجاد کیف پول را نمی‌دهد، در حالی که این نظام برای ارائه سرویس و همکاری بهتر با استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارها شکل گرفته است.
مالک‌زاده با بیان اینکه در ایران، نظام پرداخت یاری در مقایسه با سیستم بانکی به دلایل متعدد چابک‌تر است، گفت: برای فعالان، کارآفرینان و… مدت‌زمان گرفتن درگاه پرداخت از بانک‌ها و PSP ها حدود سه ماه طول می‌کشد، در حالی که پرداخت یارها این مدت‌زمان را بسیار کاهش می‌دهند. به نظر می‌رسد، استفاده مناسب از ظرفیت‌های پرداخت یاری می‌تواند گام بزرگی در جهت تکمیل نظام بانکی و مالی کشور، تعمیق مالی و در نهایت توسعه اقتصادی باشد. علاوه بر این، اولویت اصلی ما در این نظام، رسیدگی و پاسخگویی به دغدغه‌های مشتریان است که متاسفانه با مانع‌تراشی‌های سامانه‌های ناظر مواجه است.
وی با اشاره به اینکه با تغییرات ایجادشده در پارادایم کسب‌وکارها در سطح جهانی و همچنین واکنش و پاسخ بانک‌های مرکزی سایر کشورهای جهان به این امر، دیر یا زود بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و حتی نهادهای مرتبط و درگیر نظارت و قانون‌گذاری حوزه پرداخت، باید قوانین و مقررات خود را با این سیستم جدید یعنی فین‌تک‌ها مطابقت دهند، افزود: در صورت عدم چنین تطابقی، با وجود شکل‌گیری نظام‌های پرداخت در درون فروشگاه‌های دیجیتالی، شاهد افزایش شکاف و تشدید اختلاف بین ظرف و مظروف خواهیم بود، به همین دلیل بانک مرکزی در صورت عدم تطبیق خود با فین‌تک‌ها، دیر یا زود به حاشیه می‌رود.
مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت معماران فناوری هوشمند گفت: بانک مرکزی برای مطابقت خود با سیستم جدید سه را حل بیشتر ندارد. یا باید روی عدم طراحی و تطبیق قوانین و مقررات مناسب اسرار نماید و نقش کم‌تری در آینده بازی کند یا این موضوع را به بخش خصوصی واگذار کند و تنها نقش ناظر را داشته باشد یا اجازه دهد که قوانین و مقررات این حوزه همراه یا کنار فناوری‌های نوین توسعه پیدا کند.
مالک‌زاده بيان کرد: در صورتی که نظام پرداخت یاری گسترش پیدا کند، شاید دیگر نیازی به دستگاه POS نباشد، چراکه ما ریز تراکنش‌ها را به مشتریان ارائه می‌دهیم. زمانی که نظام‌های پرداخت دنیا به سمت دیجیتالی شدن حرکت می‌کند، بانک مرکزی هم باید با فناوری‌های روز عجیبن باشد یا بر اجرای قوانین مرتبط با آن اصرار کند. در واقع پرداخت یارها بازوهای عملیاتی شرکت‌های پرداخت الکترونيک می‌شوند و به توسعه آن کمک خواهند کرد. به اعتقاد بنده، باید قوانین موجود، اصلاح شده و نگاه غالب را تغییر داد تا شاهد رقابت منفی بین PSP ها و شرکت‌های شبکه پرداخت نباشیم.
ایجاد شرکت‌های پرداخت یار برای کاهش هزینه‌های تراکنش
رامیار قنبری، مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت فناوری اطلاعات گرین پي با اشاره به اینکه بانک مرکزي به PSP جديد مجوز نمی‌دهند و پرداخت هزینه تراکنش‌های بانکی برای شبکه بانکی کار دشواری است، گفت: شرکت‌های پرداخت یار به منظور کاهش هزینه‌های تراکنش، ایجاد شده‌اند و سعی‌مان بر این است تا اقدامات مناسبی را در این زمینه انجام دهیم.
رامیار قنبری در ادامه افزود: ما با رویای ایجاد تراکنش و ارائه خدمات پرداخت، وارد فعالیت در عرصه پرداخت شدیم، اما در زمان ارائه سرویس، کسی پرداخت یارها را نمی‌شناسد و با PSP طرف می‌شوند. حتی در رابطه با موضوع ارائه خدمات شارژ یا پرداخت قبوض هم کسی پرداخت یارها را نمی‌شناسد. در این میان، مهمترین هدف ما ارائه خدمات به سیستم بانکی بود که متاسفانه محقق نشد.
مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت فناوری اطلاعات گرین پي با تاکید بر اینکه تورم، یکی از مشکلات اساسی کشور است، در حالی که کیف‌های پول موجود در ایران با این مسئله درگیر نیستند، اظهار کرد: کیف‌های پول کشور حدود 21 درصد از بانک‌ها کارمزد دریافت می‌کنند و پول را می‌فروشند، در حالی که کیف پول الکترونیکی اجازه این کار را ندارد. در این میان باید پرسید نقش و وظیفه اصلی بانک مرکزی چیست؟
رامیار قنبری تصریح کرد: یکی از اساسی‌ترین چالش نظام پرداخت یاری، بحث مالیات بر حساب تجمیعی است. منظور از حساب تجمیعی، یعنی داشتن حساب از سوی واسط بین تعدادی پذیرنده یا بخشی از شبکه پرداخت مثل سیستم بانکی، PSP و … است. متاسفانه دولت از پول این حساب که در واقع متعلق به پرداخت یارها نیست، مالیات دریافت می‌کند.
وی بحث رقابت با PSP را از دیگر مشکلات موجود در این صنعت دانست و گفت: در بازار آنلاین، یک بازار سالم وجود دارد که فروشگاه‌های آنلاین، سوشال مدیا و… را در برمی‌گیرد و فعالیت‌های غیرقانونی هم به عنوان بازار زرد محسوب می‌شوند. اکثر فعالان بازار اصلی و سالم مانند فروشگاه‌های آنلاین، شبکه پرداخت مستقيم دارند و از طریق آن و محل تراکنش‌ها، درآمدزایی می‌کنند، از این‌رو پرداخت یارها تنها بازار کوچک استارت‌آپ‌ها را در اختیار دارند که توسط PSP ها با امتيازات فراوان به نوعی تصاحب شده است؛ بنابراین عدم وجود رقابت سالم و برابر در میان شبکه‌های پرداخت الکترونیک، از چالش‌های بزرگ صنعت پرداخت یاری کشور به شمار می‌رود.
مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت فناوری اطلاعات گرین پي به مقرون به صرفه نبودن راه‌اندازی شرکت‌های پرداخت یار به دلیل هزینه‌های بالا اشاره کرد و افزود: شرکت‌های پرداخت یار بازاریاب PSP ها هستند و نباید آن‌ها را نادیده گرفت، بلکه باید به دلیل خدمات گسترده و مناسبی که ارائه می‌دهند، از حمایت مسئولان مربوطه برخوردار باشند. متاسفانه شرکت‌های پرداخت یار به جای اینکه به توسعه کسب‌وکار خود بپردازند و ارزش افزوده در کنار محصول خود ایجاد نمایند، در رقابت ناسالم با psp ها از بین می‌روند.
پنجاه و نهمین شماره ماهنامه “دنیای سرمایه‌گذاری” به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی در 88 صفحه با قیمت 100 هزار تومان از طریق اشتراک و نیز پایگاه خبری این نشریه به نشانی ذیل از هم‌اکنون در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.
